معضل پیش بینی انقلاب ها و نظریه آشوب

انقلاب ها همواره پس از وقوع و رخدادشان برای اندیشمندان و تئوری پردازان علوم اجتماعی و سیاسی، «مسئله» و «حیرت» آفریدند و «تاریخ» گواهی می دهد که هیچ انقلاب بزرگی به طور دقیق توسط دانشمندان علوم اجتماعی و سیاسی پیش بینی نشده است. ولی، واقعاً چرا انقلاب ها همواره موجب تحیّر و شگفت زدگی همه افراد- اعم از بازیگران کلیدی، ناظران خبره و مطلع منطقه ای و متخصصان انقلاب در علوم اجتماعی و سیاسی- شده اند؟ در مقاله حاضر ابتدا در مقام توصیف، تلاش شده است با ارائه شواهد تاریخی مدعای پیش بینی ناپذیری انقلاب ها به طور مستند نشان داده شود و سپس در مقام تبیین با استعانت از تئوری آشوب، توضیح داده شود که چرا انقلاب ها، تاکنون پیش بینی نشده اند و کلاً پیش بینی ناپذیر به نظر می رسند. در همین راستا، مدل های تبیینی دو تن از انقلاب پژوهان (کدی و کوران) در خصوص پیش بینی ناپذیری انقلاب ها تشریح می شود که توانسته اند مکانیسم های تئوری آشوب را برای توضیح این شگفت زدگی بکار گیرند.   abstract the problem of predicting revolutions and chaos theory mohammad reza taleban     abstract revolutions have always been a source of confusion and astonishment for social and political scientists. history bears testimony that no great revolution has been precisely predicted by social and political scientists. but why have revolutions always astonished and surprised all, either the key actors, observers, regional informed people, and social and political scientists with their claims of expertise in revolution studies? the present paper offers a description of the unpredictability of revolutions by relying on historical evidence. attempt has also been made to explain – within the framework of c haos t heory – why revolutions have not been yet predicted and seem to be totally unpredictable. to this end, the explanatory models provided by two researchers of revolution (keddie and kuran) regarding the unpredictability of revolutions are elaborated, as they have been able to apply the mechanisms of c haos theory to the explanation of this phenomenon.    keywords: prediction of revolutions, unpredictability, chaos theory, nikki keddie, timur kuran, preference falsification